Η ιστορία και το τίμημα μιας φωτογραφίας

Writen by Iptamenos Ollandos 11:11 π.μ. - 3 Comments

Την έμπνευση γι' αυτήν την ανάρτηση μου έδωσε ένας αναγνώστης με την ανάρτηση του εδώ η οποία τράβηξε την προσοχή μου.
Ο Kevin Carter (στη φωτογραφία) κέρδισε το βραβείο Pulitzer για τη φωτογραφία (παρακάτω) που τράβηξε στο Σουδάν το 1993 και η οποία δημοσιεύτηκε στους New York Times στις 26 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς. Το βραβείο έμαθε ότι το κέρδισε στις 12 Απριλίου του 1994. Το παρέλαβε στις 14 Μαίου και μετά δύο μήνες, στις 27 Ιουλίου, αυτοκτόνησε.
Όταν ο Κevin έβγαλε την φωτογραφία δεν δούλευε για λογαριασμό κανενός περιοδικού και με τις φωτογραφίες του ήθελε να δείξει την πείνα που υπήρχε στο Σουδάν και στην Αφρική γενικά. Ολόκληρη την ιστορία του (αγγλικά) μπορείτε να την διαβάσετε εδώ.
Η φωτογραφία του προκάλεσε σωρία σχολίων, συναισθημάτων, αντιδράσεων και ενεργειών για το πρόβλημα της πείνας στην Αφρική. Η φωτογραφία απεικονίζει ένα υποσιτισμένο κοριτσάκι που σέρνεται για να φτάσει σε κέντρο διανομής τροφής ενώ παρακολουθείται από ένα όρνεο το οποίο περιμένει το θάνατο της για να μπορέσει να ζήσει αυτό.

Ο Kevin ήθελε με την δουλειά του να ξυπνήσει συνειδήσεις και να προσφέρει λύσεις στο πρόβλημα του υποσιτισμού στην Αφρική. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανένας. Όμως υπήρξε μεγάλη αντίδραση από μεγάλη μερίδα του κόσμου σχετικά με το αν έπρεπε να βοηθήσει ή να τραβήξει την φωτογραφία (η οποία παρεπιπτόντως χρειάστηκε 10 λεπτά για να τραβηχτεί και ο ίδιος δήλωσε ότι περίμενε άλλα 10' μήπως και το όρνεο ανοίξει τα φτερά του). Στη συνέχεια έδιωξε το όρνεο, και κάθησε κάτω από ένα δέντρο και έκλαψε. Δεν βοήθησε γιατί απαγορευόταν να αγγίζουν υποσιτισμένους για τον φόβο διάδοσης ασθενειών. Εξάλλου είχε μόλις 30' καιρό πριν αναχωρήσει το ελικόπτερο ανθρωπιστικής βοήθειας που τους μετέφερε.
Είμαι σίγουρος ότι πέρασε και από το μυαλό του ότι μπορεί να θυσιαστεί μια ζωή αν είναι στη θέση της να σωθούν χιλιάδες. Όμως παραμένει αναμφισβήτητο γεγονός ότι δεν βοήθησε τον συνάνθρωπό του την στιγμή που χρειαζόταν.
Αυτό ήταν και το ψυχοφθόρο στην δουλειά του Kevin. Στο γράμμα που βρέθηκε στο αυτοκίνητο που αυτοκτόνησε γράφει ότι τον στοιχειώναν ζωντανές αναμνήσεις από γεγονότα σαν το παραπάνω, σκοτωμούς, πτώματα, θυμό, πόνο, τρελλών ανθρώπων που τους αρέσει να τραβούν την σκανδάλη... Η ζωή του επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές, αφού ήταν γεμάτη προβλήματα ενώ ο ίδιος έκανε όλο και μεγαλύτερη χρήση ναρκωτικών (white pipe) για να ανταπεξέλθει.
Οι ενοχές του σε συνδιασμό με την επιτυχία της φωτογραφίας του, όταν δηλαδή είδε εκτός από τις θετικές επιπτώσεις στο πρόβλημα του υποσιτισμού και όλες τις άλλες, όπως τον θαυμασμό από τον χώρο του, τον χλευασμό από συνανθρώπους, πως άνοιγαν οι πόρτες στη δουλειά του κ.ο.κ. τον οδήγησαν στην αυτοκτονία. Χαρακτηριστικό ένα άλλο απόσπασμα από το γράμμα που βρέθηκε στο αμάξι: "Ο πόνος της ζωής ξεπερνά την χαρά στο βαθμό που η χαρά δεν υπάρχει πιά..."

Θέλοντας να αντλήσω συμπεράσματα από την απίστευτη αυτή ιστορία κατέληξα στα παρακάτω:

Μπορούμε να συνοψίσουμε ότι από πλευράς χρησιμότητας άξιζε ο θάνατος του παιδιού για να ξυπνήσει ο κόσμος αλλά από την υπαρξιακή πλευρά του φωτογράφου, οι ενοχές ήταν τόσο πολλές που τον οδήγησαν στην αυτοκτονία.
Η δουλειά δεν μπορεί ποτέ να προηγείται της ανθρωπιάς, ακόμη και αν μπορεί στο μέλλον να επανορθώσει στο πολλαπλάσιο.
Πρέπει να έχεις συνείδηση ότι η δουλειά σου δεν προκαλεί κακό στην κοινωνία και δεν είναι παραπάνω απ'όσο χρειάζεται για να συντηρηθείς. Τις υπόλοιπες, πολύ μεγαλύτερες, ανάγκες της ψυχής σου μπορεί θαυμάσια να τις αναπληρώσει η εθελοντική εργασία.
Ασε την φωτογραφία να κάνει αυτό για το οποίο τραβήχτηκε - να σ'αγγίξει. Αν είσαι συγκινημένος/-η από την τεράστια φτώχεια και την αγωνία που προβάλλει αυτή η δυναμική και επιβλητική φωτογραφία, να ευαισθητοποιείς για να κάνεις κάτι γι' αυτό. Χρησιμοποιήστε αυτήν την εικόνα ως ξεκίνημα, μια έμπνευση, για να αλλάξεις τις δικές σου συνήθειες.
Για να αλλάξουμε τα πράγματα πρέπει να το κάνουμε εμείς οι ίδιοι, και για να το κάνουμε πρέπει να θέλουμε να το κάνουμε. Αυτή η φωτογραφία με κάνει, όπως και πολλούς άλλους που την είδαν, να εξοργίζονται. Αυτό το συναίσθημα θα πρέπει να διατηρήσουμε και αφού το εκλογικεύσουμε, να πράξουμε αναλόγως.
Να γνωρίζετε, αλλά το πιο σημαντικό, να είστε ενεργοί!
Άφησα για το τέλος το επίκαιρο θέμα με την οικονομική κρίση. Όταν όλα τα λεφτά που δώθηκαν για να σώσουν τις τράπεζες μπορούσαν να σώσουν όλους τους υποσιτισμένους του κόσμου, όταν όλα τα λεφτά που μπορούσαν να μορφώσουν τον κόσμο στις αξίες της ζωής θα σπαταληθούν σε νέα καταναλωτικά δάνεια, τότε είναι απολύτως κατανοητό: α.) να βλέπουμε χιλιάδες αφίσες στις τερατούπολεις μας οι οποίες διαφημίζουν το τελευταίο μοντέλο κινητού οδηγώντας τις νέες γενιές σε μεγαλύτερο αμοραλισμό και άγνοια και β.) μ'αυτό τον τρόπο θα συνεχίσουν να υπάρχουν φωτογράφοι σαν τον Kevin και υποσιτισμένα κοριτσάκια σαν αυτό στη φωτογραφία του, που θα υποφέρουν και θα πεθαίνουν για να μας κάνουν να εξοργιζόμαστε, επειδή μας ενόχλησαν τον ύπνο.

Κάνοντας μια βόλτα στο ιστιοχώρο βρήκα ότι η φωτογραφία και η ζωή του Kevin Carter συγκίνησαν και άλλους, ιδιαίτερα μουσικούς. Έτσι αναφέρω ότι οι Savatage έχουν κάνει μια δουλειά που ονομάζεται Poets and Madmen (είναι μια φανταστική ιστορία που βασίζεται όμως στον Kevin Carter). Επίσης παραθέτω τους στίχους δύο συγκροτημάτων που αναφέρονται στο θέμα.

Manic Street Preachers
"Kevin Carter"

Hi Time magazine hi Pulitzer PrizeTribal scars in TechnicolorBang bang club AK 47 hour
Kevin Carter
Hi Time magazine hi Pulitzer PrizeVulture stalked white piped lie foreverWasted your life in black and white
Kevin Carter

The elephant is so ugly he sleeps his head
Machetes his bed Kevin Carter kaffir lover forever
Click click click click clickClick himself under
Kevin Carter

Caliko 2003
"JEFFREY’S BAY"

The lesser-known of two songs written about Kevin Carter.

If you saw my face would you remember meFrom a photograph you’d taken years agoBeneath the shadow of a crowd of gathering birdsWhere everything we tried just failed to growI looked for you in Durban and JohannesburgI followed you from there to Jeffrey’s BayAnd now I’m standing and you never knew and I never knewThey picked you up and carried you awaySomebody told me that’s not good enoughSomebody told me I was wrong