ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2009

Για τις Σπουδές*

*ένα δοκίμιο του Φράνσις Μπαίηκον (Francis Bacon 1561-1626 μΧ.) από το βιβλίο Δοκίμια εκδ. Ζήτρος

Οι σπουδές προσφέρουν ευχαρίστηση, χάρη και ικανότητες. Η ευχαρίστηση γίνεται αισθητή κυρίως στη μοναξιά και την απομόνωση· η χάρη, στη συζήτηση με τους άλλους· και οι ικανότητες, στην κρίση και την διεκπεραίωση των υποθέσεων. Διότι άνθρωποι που οι γνώσεις τους προέρχονται μόνον από την πείρα, μπορούν να είναι καλά εκτελεστικά όργανα, και ίσως ικανοί να κρίνουν τα επιμέρους, ένα ένα· αλλά η συνολική καθοδήγηση, και τα σχέδια και ο συντονισμός των υποθέσεων είναι καλύτερα να αναλαμβάνονται από εκείνους που είναι μορφωμένοι. 

Να ξοδεύεις πάρα πολύ χρόνο στις σπουδές είναι νωθρότητα· να τις χρησιμοποιείς επιδεικτικά είναι επιτήδευση· να κρίνεις καθ' ολοκληρία με βάση τους κανόνες τους είναι σχολαστικότητα. Οι σπουδές τελειοποιούν τη φύση, και τελειοποιούνται από την εμπειρία, διότι τα φυσικά ταλέντα είναι όπως τα φυτά, και χρειάζονται την περιποίηση της μελέτης· και οι ίδιες οι σπουδές προσφέρουν πάρα πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις, αν δεν περιορίζονται από την εμπειρία. 

Οι πρακτικοί και πανούργοι άνθρωποι περιφρονούν τις σπουδές, οι απλοί άνθρωποι τις θαυμάζουν, και οι σοφοί τις χρησιμοποιούν· διότι οι ίδιες δεν διδάσκουν τη χρήση τους· αυτή είναι μια σοφία έξω και πάνω από αυτές, που αποκτάται με την παρατήρηση. Μην διαβάζετε για να διαφωνείτε και να αντικρούετε· ούτε να πιστεύετε και να αποδέχεστε τυφλά· ούτε για να βρίσκετε υλικό για ομιλίες και συζητήσεις· αλλά για να μαθαίνετε, να σκέπτεστε και να κρίνετε. 

Μερικά βιβλία είναι για να δοκιμάζονται, άλλα για να καταπίνονται, και λίγα για να μασώνται και να αφομοιώνονται· δηλαδή μερικά βιβλία είναι για να διαβάζονται μόνο αποσπασματικά· άλλα για να διαβάζονται, αλλά όχι πολύ προσεκτικά· και λίγα για να διαβάζονται ολόκληρα, και μάλιστα με επιμέλεια και προσοχή. Μερικά βιβλία μπορούν επίσης να διαβαστούν δι' αντιπροσώπου, και συνόψεις τους να γίνουν από άλλους· αλλά αυτό μόνο για τα λιγότερο σημαντικά θέματα, και τα λιγότερο καλά βιβλία· αλλιώς τα απεσταγμένα βιβλία είναι σαν τα κοινά αποσταγμένα νερά, ανούσια πράγματα. 

Το διάβασμα κάνει τον πολυμαθή· η συζήτηση των ετοιμόλογο· και η συγγραφή τον ακριβολόγο άνθρωπο. Και γι' αυτό, αν γράφει κανείς λίγο, χρειάζεται να έχει γερή μνήμη· αν συζητεί λίγο, χρειάζεται μεγάλη ετοιμότητα πνεύματος· και αν διαβάζει λίγο, χρειάζεται να διαθέτη πολλή πανουργία, ώστε να φαίνεται πως ξέρει και εκείνα που αγνοεί. Η μελέτη της ιστορίας κάνει τον άνθρωπο σοφό, η ποίηση του δίνει ευστροφία, τα μαθηματικά τον κάνουν λεπτολόγο, η φυσική φιλοσοφία βαθυστόχαστο, η ηθική σοβαρό, η λογική και η ρητορική ικανό να ανταγωνίζεται. Abeunt studia in mores¹. 

Και όχι μόνο αυτό· δεν υπάρχει φραγμός ή εμπόδιο για το νου, που να μην μπορεί να απομακρυνθεί με τις κατάλληλες σπουδές· όπως, με τον ίδιο τρόπο, για τις ασθένειες του σώματος μπορούν να υπάρχουν οι κατάλληλες θεραπείες. Έτσι αν το μυαλό του ανθρώπου δεν συγκεντρώνεται, ας μελετήσει μαθηματικά· διότι στις αποδείξεις, αν το μυαλό του αποσπαστεί έστω και λίγο, πρέπει να ξαναρχίσει από την αρχή. Αν το μυαλό του δεν έχει την τάση να διακρίνει ή να εντοπίζει τις διαφορές, ας μελετήσει τους Σχολαστικούς, διότι αυτοί είναι cymini sectores². Αν τείνει να μην είναι διεξοδικός, και, ενώ ζητεί να αποδείξει το ένα πράγμα, φέρνει παραδείγματα για ένα άλλο, ας μελετήσει τις υποθέσεις των δικηγόρων. Έτσι, κάθε ελάττωμα του νου μπορεί να έχει ένα ιδιαίτερο φάρμακο.

¹ Οι σπουδές διακρίνονται στα ήθη. Οβίδιος, Ηρωίδες, ΧV.83
² Ικανοί να κόβουν την τρίχα στα δύο.

Francis Bacon Quotes

Από τον πολύ ενδιαφέρον ιστότοπο space and motion

  • A wise man will make more opportunities than he finds.
  • Anger makes dull men witty, but it keeps them poor.
  • As the births of living creatures are at first ill-shapen, so are all innovations, which are the births of time.
  • Beauty itself is but the sensible image of the Infinite.
  • Choose the life that is most useful, and habit will make it the most agreeable.
  • Fashion is only the attempt to realize art in living forms and social intercourse.
  • Fortitude is the marshal of thought, the armor of the will, and the fort of reason.
  • Friends are thieves of time.
  • Friendship increases in visiting friends, but in visiting them seldom.
  • He that hath knowledge spareth his words.
  • Histories make men wise; poets, witty; the mathematics, subtle; natural philosophy, deep; moral, grave; logic and rhetoric, able to contend.
  • If a man be gracious and courteous to strangers, it shows he is a citizen of the world.
  • If a man will begin with certainties, he shall end in doubts, but if he will content to begin with doubts, he shall end in certainties.
  • Imagination was given to man to compensate him for what he is not; a sense of humor to console him for what he is.
  • In order for the light to shine so brightly, the darkness must be present.
  • Knowledge is power.
  • Little do men perceive what solitude is, and how far it extendeth. For a crowd is not company, and faces are but a gallery of pictures, and talk but a tinkling cymbal, where there is no love.
  • Nature, to be commanded, must be obeyed.
  • Nothing is pleasant that is not spiced with variety.
  • Read not to contradict and confute, nor to believe and take for granted ... but to weigh and consider.
  • Science is but an image of the truth.
  • The correlative to loving our neighbours as ourselves is hating ourselves as we hate our neighbours.
  • Travel, in the younger sort, is a part of education; in the elder, a part of experience.
  • Write down the thoughts of the moment. Those that come unsought for are commonly the most valuable.
  • Young people are fitter to invent than to judge; fitter for execution than for counsel; and more fit for new projects than for settled business.
  • A bachelor's life is a fine breakfast, a flat lunch, and a miserable dinner.
« PREV
NEXT »

7 σχόλια

  1. Θεέ μου πόσο ασπούδαστοι είμαστε!
    Ιπτάμενε φοβερή ανάρτηση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Και εγώ ντρεπόμουν όταν διάβαζα αυτό το κείμενο. Γιατί ενώ και σπουδές κάνω και είμαι βιβλιοφάγος, δεν γνωρίζω τι είναι σπουδές και ανάγνωση ενώ έχω υποπέσει και σε όλα σχεδόν τα λάθη που αναφέρει...
    Δεν έχεις την εντύπωση αγαπητέ, ότι εμείς οι άνθρωποι ακόμα κιαν προχωρούμε στην επιστήμη γινόμαστε όλο και πιο ασπούδαστοι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. AΡΙΣΤΟ φίλε μου.
    Διαβάζεις και ξαναδιαβάζεις το κείμενο νιώθωντας ενοχές για τον παραμικρό σχολιασμό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Φίλε πολύ ωραίο κείμενο. Προς τι όμως οι ενοχές, όταν ο μέγιστος Σωκράτης ισχυριζόταν ότι έν οίδε ότι ουδέν οίδε;

    Ντροπή δεν η άγνοια αυτή καθαυτή αλλά η απουσία επίγνωσης της άγνοιας. Διότι όταν έχουμε επίγνωση της άγνοιάς μας κάνουμε το παν για να την μικρύνουμε και κατά συνέπεια να γίνουμε καλύτεροι.

    Όπως και να έχει πάντως, πολύ ωραίο κείμενο κατάλληλο για μακρύ προβληματισμό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @ Tiktos

    Φίλε μου μακάρι να μπορούσα να αναρτώ όλα τα διαμαντάκια που πέφτουν στα χέρια μου...


    @ Κομματόσκυλο

    Έχεις απόλυτο δίκαιο αδελφέ, αλλά να... καμμιά φορά ξεχνιέσαι και νομίζεις ότι ξέρεις κάτιτις και αρχίζεις τις πτήσεις (ένεκα και ονόματος) ;-)
    Ευτυχώς που πέφτουν τέτοια κείμενα στα χέρια μου και με επαναφέρουν στην πραγματικότητα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φίλε απίστευτη ανάρτηση. Ο τύπος είναι καταπληκτικός. Τα είπε όλα. Θα διαφωνήσω μόνο σε κάτι. Οι σχολαστική μέθοδος δεν είναι και ότι καλύτερο όταν είσαι... σχολαστικά σχολαστικός. Ο σχολαστικός χριστιανισμός για παράδειγμα έφερε το μεσαίωνα...
    Ίσως βέβαια ο Μπαίηκον τους θεωρεί παράδειγμα μόνο στο κομμάτι του εντοπισμού των διαφορών...
    Καλημέρα κι από εδώ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Συμφωνώ μαζί σου φίλε Άνεμε. Αυτό που λες νομίζω ότι είναι παν μέτρο άριστο. Απλώς τους προτείνει σαν "θεραπεία" γιαυτούς που δεν διακρίνουν τις διαφορές.
    Βέβαια στην προκειμένη οι σχολαστικοί ήταν οι πρώτοι που θέλησαν να διαχωρίσουν την πραγματικότητα από την φαντάσία όσο αναφορά την θρησκεία και οι περισσότεροι από αυτούς δεν αγκαλιάστηκαν από την θρησκεία. Νομίζω ότι οι δογματιστές έφεραν και φέρνουν τον μεσαίωνα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή