Ζήλος Προσηλυτισμού

Writen by Iptamenos Ollandos 10:36 π.μ. - 0 Comments

Γιατί δεν είναι όλοι οι άνθρωποι σαν εμένα; Η συμπεριφορά που περικλείεται σ' αυτήν την ερώτηση, μοιάζει να υπάρχει εκ γενετής σε όλους μας. Δεν ξέρω καμιά συμπεριφορά που να μοιράζεται τόσο αυτονόητα σε τόσους πολλούς ανθρώπους, κατά τ' άλλα εντελώς διαφορετικούς σε χαρακτήρα και απ' τις πιο αποκλίνουσες κουλτούρες. Είναι μια ερώτηση την οποία δε θέτουν ούτε καν συνειδητά. Μια βαθιά ριζωμένη συμπεριφορά. Μια υπαρξιακή, για να το πούμε έτσι. Σε κάθε αφύλακτη στιγμή στην οποία η φτωχή μας συνείδηση είναι πλούσια βλέπουμε τον εαυτό μας ως το πρότυπο του κόσμου. Γιατί δεν είναι ο καθένας όπως εγώ; Ένα ψάρι θα έβρισκε αυτονόητη την υπόθεση ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο από υγρασία ανάμεσα σε ουρανό και γη, ότι ακόμα και ο γαλαξίας κολυμπάει στο νερό.

Γιατί μιλάει ο άνθρωπος σε άλλες χώρες με τόσες ξένες γλώσσες, ενώ σ' εμάς “απλά” λέγεται έτσι; Και σ' αυτές τις άλλες χώρες δε θεωρεί ο άνθρωπος, διότι ο άνθρωπος εκεί δεν είναι εξυπνότερος, τη γλώσσα μας για παράλληλο πρότυπο. Δεν είναι μόνο οι απλοί άνθρωποι που έχουν αυτή τη στάση, τη βρίσκουμε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Τι τρελός λαός που στις έντεκα το πρωί πίνει καφέ! Δεν καταναλώνουν εκεί τσάι με μουστοκούλουρα στις τέσσερις το απόγευμα: ποτέ τους δεν θα γίνουν κάτι αυτοί οι κακομοίρηδες.

Ένας από τους πιο άθλιους τρόπους σκέψης της ανθρωπότητας – ο σοβινιστικός – είναι ταυτόχρονα και ο πιο έμφυτος. Δεν χρειάζεται να ντρεπόμαστε ιδιαίτερα γι' αυτόν, είναι παγκόσμιος. “Οι κοινωνικές παροχές εκεί είναι καλές, αλλά δεν μπορούν να μισθώσουν ούτε μια καμήλα”. “Ποτέ δεν έχω δει κάτι τόσο τρελό: φυσάνε τη μύτη τους σ' ένα πανί που το λένε μαντήλι, και όχι στις κουρτίνες”.

Αντανακλαστικό από το οποίο ο άνθρωπος δύσκολα μπορεί να αποσπαστεί. Κάποιος που έχει ταξιδέψει ή διαβάσει πολύ ίσως πέσει λιγότερο γρήγορα στην παγίδα αλλά συνεχίζει μ' έναν πιο λεπτό και πιο κρυφό τρόπο να απεργάζεται. Δεν μπορεί ούτε να του αντιταχθεί, τόσο βαθιά εντυπωμένο είναι από γεννησιμιού του. Λόγω της φωλιάς του και της συνήθειας του. Όλα δείχνουν ότι πρέπει να βλέπουμε αυτό το αντανακλαστικό ως αθώο και καλοπροαίρετο.

Κι όμως το ονόμασα το πιο άθλιο. Είναι η ίδια συμπεριφορά που όταν δεν αναγνωρίζεται ως ένα ελάττωμα που συγχωρείται, ένα ένστικτο τόσο δικό του όσο και του αντιπάλου του, οδηγεί σε ιδεολογικά κίνητρα και ζήλο προσηλυτισμού. Μετά χαμογελάμε όχι για να παραδεχτούμε ότι το ανόητο αντανακλαστικό πάλι ήταν γρηγορότερο από τη σκέψη μας, αλλά για να απαιτήσουμε απ' τον άλλο να συμπεριφέρεται όπως εμείς, να προσκυνά τον ίδιο Θεό, να χρησιμοποιεί τα ίδια μπαχαρικά, να δείχνει εκτίμηση στον ίδιο ρυθμό ζωής, να αποφεύγει αυτά που θεωρούμε αποτροπιαστικά και να αντιγράψει στους τροπικούς το ίδιο χωριό που υπάρχει κάπου στη χώρα μας.

Η ίδια συμπεριφορά μπορεί να είναι τόσο παιδιάστικη όσο και δολοφονική. Η κατανοητή ηλιθιότητα γίνεται ακατανόητη μη-ανεκτικότητα.

Αυτή η ηλιθιότητα χωρίς ενδοσκόπηση, που ονομάζεται ζήλος προσηλυτισμού, είναι η πιο απεχθής που μπορεί ο άνθρωπος να βυθιστεί. Αυτός που δεν θέλει να καπνίσει, δεν καπνίζει. Αλλά είναι απεχθείς οι μη-καπνιστές που θέλουν να απαγορέψουν το κάπνισμα στους άλλους. Διακινδυνεύουν, μέσα στο νευρικό φούντωμα και κλονισμό τους, ακόμα και μια ανακοπή καρδιάς για να απαγορέψουν στους άλλους το θάνατο. Γιατί δεν είναι οι άλλοι όπως εμείς; Μια ερώτηση, αυτή τη φορά, από καθαρό άγχος.

Όποιος θέλει να προσαρμόσει τον κόσμο, μέσω κανονισμών αλλιώς με φωτιά και τσεκούρι, στην εικόνα που έχει για τον εαυτό του είναι ένας τρελός. Αλλά επειδή η επιδίωξη στην καλή της μορφή έχει την όψη από κάτι τόσο οικείο δεν κλειδώνουμε κάποιον που σκέφτεται έτσι σε ίδρυμα. Σωστά. Επειδή όποιος θέλει να προσηλυτίσει ένα ζηλωτή του προσηλυτισμού πέφτει ο ίδιος στο λάκκο των ζηλωτών. Μόνο ο οίκτος μένει, δυστυχώς.

Μετάφραση από τα Ολλανδικά: Τρύφων Λιώτας
Λίγα λόγια για το βιβλίο και τον συγγραφέα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.