ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2009

A Class Divided

Μια τάξη χωρισμένη
 
"We must learn to live together as brothers, or perish together as fools."
"Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί σαν αδέλφια, ή να εξαφανιστούμε μαζί σαν βλάκες"
- Martin Luther King -

Πείραμα ή καλύτερα μάθημα είναι το σημερινό ντοκυμαντέρ του 1970. Μια μέρα του 1968, η Jane Elliott, μια δασκάλα σε μια κωμόπολη "λευκών χριστιανών" της Αϊόβα,  σκέφτηκε ένα τρόπο να διδάξει σε παιδιά τρίτης τάξης δημοτικού τι σημαίνει διάκριση-μεροληψία και προκατάληψη. Αφορμή στάθηκε η τότε δολοφονία του Martin Luther King και μία ρήση των Ινδιάνων: "Ω Μεγάλο Πνεύμα απέτρεψε με από το να έχω κρίση για οποιαδήποτε, προτού περπατήσω ένα μίλι με τα μοκασίνια του". Σ'αυτά τα μοκασίνια σκέφτηκε να βάλει τα πιτσιρίκια της τάξής της η δασκάλα αφού προηγουμένως είχανε μια συζήτηση για το χρώμα του δέρματος και αν κατανοούν την προκατάληψη. Οι σκηνές που γυρίστηκαν το 1970 είναι από την τριτοετή τάξη της πήραν το όνομα Eye of the Storm (το μάτι του κυκλώνα) και παρουσιάζονται και σ'αυτό το ντοκυμαντέρ.

Αφού τους χώρισε ανάλογα με το χρώμα των ματιών τους (γαλανό-καστανό), την πρώτη μέρα τους είπε ότι οι γαλανομάτηδες είναι ανώτεροι, ενώ την δεύτερη τους έβαλε στη μειονεκτική θέση του κατώτερου. Στις δύο ομάδες εκτός από τα χαρακτηριστικά που εμπέδωσε με παραδείγματα από την τάξη (εξυπνότερος, καλύτερος, δυνατότερος κ.α.), έδωσε δικαιώματα στους ανώτερους και υποχρεώσεις στους κατώτερους (νωρίτερα διάλειμμα, πρώτοι στο φαΐ στους μεν ενώ οι άλλοι απαγορευόταν να κάνουν παρέα στην αυλή με τους ανώτερους, όχι δεύτερες μερίδες κοκ). Τα παιδιά μπαίνοντας στο ρόλο δεν λογάριασαν ούτε φιλίες, ούτε λογική που φάνηκε να είχαν πριν την άσκηση. Το μάθημα γύρισε σε πείραμα όταν η Jane Elliott, προσπάθησε να μετρήσει επιδόσεις μαθητών. Συγκεντρώνοντας στοιχεία από διαφορετικές χρονιές μαθητών της, εντυπωσιάστηκε από το πως η ιδέα της ανωτερότητας βελτιώνει τις επιδόσεις, ενώ ταυτόχρονα αυτή της κατωτερότητας τις μειώνει δραστικά (από την μιά μέρα στην άλλη). Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι μετά την εμπειρία όλα τα παιδιά έχουν και διατηρούν ένα καλύτερο επίπεδο επίδοσης. Μια ανεπίσημη αναφορά του πανεπιστημίου Standford στο πείραμα βρίσκει πολύ περίεργο το γεγονός ότι η ακαδημαϊκή ικανότητα των παιδιών αλλάζει μέσα σε μια μέρα αλλά αυτό αποδεικνύεται στην πραγματικότητα. Ίσως επειδή, όπως ισχυρίζεται η δασκάλα τους, αισθάνονται καλύτερα και ανώτερα επειδή ξέρουν κάτι σημαντικό και αντιδρούν σε σχέση μ'αυτό.

Το μάθημα ίσως είναι σκληρό αλλά η ίδια η Jane Elliott λέει ότι έγλημα είναι το ότι είναι απαραίτητο να γίνεται αυτό το μάθημα. Τα αποτελέσματά του έμειναν χαραγμένα στο μυαλό και την ψυχή αυτών των παιδιών και αυτό φαίνεται στην επανένωση μερικών παλιών μαθητών. Όλοι μετά την άσκηση νιώθουν πιο κοντά ο ένας στον άλλο και χαρούμενοι γιατί έτσι είναι καλύτερα. Κάποιοι από τους παλιούς συμμαθητές λένε ότι από εκείνη την ημέρα είμαστε μια οικογένεια. 

Το επαναλαμβάνει σε εργαστήρια (workshop) με ενήλικες αυτή την φορά. Αφού έχει δασκαλέψει ξεχωριστά τους καστανομάτηδες, επιτίθεται με αυταρχικό ύφος σε κάθε γαλανομάτη ξεχωριστά όταν κάνει κάτι λάθος και ζητάει την επιβεβαίωση από το ακροατήριο των καστανομάτηδων. Τα αισθήματα που βίωσαν οι δύο ομάδες αναλύονται στο επόμενο μέρος της άσκησης για να γνωρίσει ό ένας από τον άλλο πως είναι να είσαι "ανώτερος" και "κατώτερος". Παρόλα αυτά παραδέχεται ότι το πείραμα είναι επικίνδυνο για τα παιδιά και θα έπρεπε να εκτελείται μετά από μελέτη του θέματος και με πολύ σύνεση από την πλευρά του δασκάλου. (Περισσότερες πληροφορίες εδώ.)


ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΕΔΩ (χωρίς υπότιτλους δυστυχώς)

« PREV
NEXT »

14 σχόλια

  1. καλησπερα ιπταμενε.
    αυτο που εγινε στην ταξη αυτη,ονομαζεται "αυτοεκπληρουμενη προφητεια".
    οταν αναλαμβανει ενας δασκαλος μια ταξη συνηθως παιρνει πληροφοριες γενικολογες τυπυ προσεξε τον ιπταμενο ειναι ατιθασος,προσεξε την ταδε ειναι αντιδραστικη, ο ταδε ειναι αριστος κλπ.
    ειναι λοιπον αποδεδειγμενο με διαφορες ερευνες οτι ο δασκαλος απλα αναπαραγει το μοντελο σκεψης του προηγουμενου και αντιμετωπιζει τα παιδια σαν ταμπελες συγκεκριμενες,και με καποιον τροπο το οτι αντιμετωπιζεται με εναν συγκεκριμενο αρνητικο ή θετικο τροπο το παιδι πειθει και το ιδιο οτι ειναι ικανο ή μη και σε ποιο βαθμο.
    κι ετσι αναπαραγεται ενας φαυλος κυκλος: αρνητικες εμπειριες-χαμηλη αυτοεκτιμηση-περισσοτερες αρν. εμπειριες-περισσοτερο χαμηλη αυτοεκτιμηση-...
    ειναι απλοικο ετσι οπως στο περιγραφω αλλα ετσι ειναι και δυστυχως ειναι πιο διαδεδομενο απο οτι νομιζουμε.
    πχ η γνωστη κλασικη φραση:εισαι βλακας σαν τον παππου σου,σαν τη μανα σου,κλπ
    ειναι σαν να πειθεις και επιβεβαιωνεις το παιδι για αυτο που το χαρακτηριζεις οτι ειναι.
    και μετα γινεται αυτοματοποιημενη αντιδραση/σκεψη μεσα μας.
    ποσες φορες ισως δεν εχουμε αναρωτηθει-σιγα μην τα καταφερω εγω...
    ή να παλι εγω δεν θα παρω προαγωγη,με τετοια γκαντεμια που κουβαλαω
    και διαφορα τετοια θετικα και αισιοδοξα που εχουμε μεσα μας!
    -ασε,μελαγχολησα παλι......
    Υ.Γ ευτυχως που δεν εβαλες και νεα αναρτηση......
    γεια σου ιπταμενε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα Πεταλούδα,

    προφανώς αναφέρεσαι στις επιδόσεις των δύο ομάδων. Δεν είναι καθόλου απλοϊκή η περιγραφή σου και πράγματι είναι πιο διαδεδομένη απ'ότι νομίζουμε. Και σωστά φέρνεις παραδείγματα που δείχνουν ότι συμβαίνει και σε άλλους τομείς της ζωής μας (πχ. οικογένεια, εργασία). Μου άρεσε πολύ ο όρος "αυτοεκπληρούμενη προφητεία"!

    ΥΓ. Η ανάρτηση πάντως ήταν για το ιστολόγιο με τις ταινίες, απλώς έτυχε να είναι ακόμα ένα πείραμα ;-) Συγνώμη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ο ορος "αυτοεκπληρουμενη προφητεια" δεν ειναι δικος μου,ειναι ορος τοσο της ψυχολογιας μαθησης οσο και της ψυχοδυναμικης θεωριας για την αναπτυξη του ανθρωπου.να σου βαζω κι εσενα "δουλεια":
    Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία

    "Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι ένας βασικός όρος της ψυχολογίας, με άπειρες εφαρμογές στη ζωή μας. Είναι η τάση ενός ατόμου να φέρεται κατά τον τρόπο που έχουμε εμείς προεξοφλήσει.

    Ας φέρουμε ένα παράδειγμα στο μυαλό μας. Μια γυναίκα σκέφτεται πως ο σύντροφός της λόγω του αυξημένου φόρτου εργασίας την παραμελεί και ερμηνεύει τη στάση του ως αδιαφορία. Εκείνος στο μυαλό του θεωρεί πως η γυναίκα του είναι αχάριστη γιατί ενώ εκείνος πασχίζει να αυξήσει τις οικονομικές ανέσεις του σπιτιού, θα πρέπει να απολογείται κιόλας. Γύρω λοιπόν από ένα αντικειμενικό γεγονός, τις πολλές ώρες απουσίας του συζύγου, υπάρχουν πολλές αρνητικές ερμηνείες. Η σύζυγος θεωρεί τον άντρα της αδιάφορο, με αποτέλεσμα να προσαρμόζει τη συμπεριφορά της προς αυτόν σύμφωνα με την ερμηνεία της. Εκείνος, φανερά ενοχλημένος από την αρνητική της συμπεριφορά, χαρακτηρίζει τη γυναίκα του αχάριστη, με αποτέλεσμα να αναπροσαρμόσει τη δική του συμπεριφορά με βάση την ερμηνεία του. Τότε, η γυναίκα επαληθεύει τον εαυτό της. Αλλά και ο σύζυγος, επαληθεύει τον εαυτό του, όταν αντιλαμβάνεται τις αντιδράσεις της γυναίκας του.

    Βλέπουμε λοιπόν, το εξής σχήμα: ο τρόπος που ερμηνεύουμε τις ενέργειες κάποιου έχει ως αποτέλεσμα μια ανάλογη δράση- συμπεριφορά η οποία πιέζει τον απέναντί μας να συμμορφωθεί στην αρχική μας ερμηνεία, να φερθεί δηλαδή όπως εμείς είχαμε προεξοφλήσει.

    Παρόμοια περιστατικά μπορούν να συμβούν στο χώρο της μάθησης, στις σχέσεις γονέων και παιδιών καθώς και στον εργασιακό μας χώρο. Το απώτερό τους αποτέλεσμα είναι η δημιουργία φαύλων κύκλων όπου αναπαράγονται δυσαρέσκειες.

    Λύση σ’ αυτό το πρόβλημα προβάλλει η αναπλαισίωση, η οποία έχει υποστηριχτεί από τον τομέα της Οικοσυστημικής Ψυχολογίας. Σύμφωνα με αυτή, όλοι αποτελούμε ένα σύστημα, καθώς ο ένας επηρεάζει τον άλλο. Αν θέλουμε να αλλάξει κάτι, πρέπει αρχικά εμείς να αλλάξουμε κάτι. Και αν σκεφτούμε την παραπάνω ιστορία, αυτό που πρέπει να αλλάξει, είναι η ερμηνεία γύρω από το γεγονός. Η αλλαγή της ερμηνείας ονομάζεται αναπλαισίωση.

    Ας δούμε λοιπόν στο ίδιο παράδειγμα την εφαρμογή της αναπλαισίωσης. Η σύζυγος βλέπει τον σύζυγό της να εργάζεται πολλές ώρες και ερμηνεύει το γεγονός ως «θυσία» εκ μέρους του για να της προσφέρει περισσότερη άνεση. Τα συναισθήματά της που απορρέουν από αυτή την ερμηνεία είναι θετικά και εκδηλώνονται με ανάλογες πράξεις. Τότε ο σύζυγος, αποβάλλει τις τύψεις του και αισθάνεται πως η γυναίκα του τον κατανοεί βαθιά και παύει να είναι απολογητικός απέναντί της. Απόρροια των παραπάνω είναι μια θετική σχεσεοδυναμική στο σύστημα του ζευγαριού.."
    η απαντηση δηλαδη,ας πουμε, ειναι η αναπλαισιωση των στερεοτυπων.
    κατι σαν configuration(παραμετροποιηση) που κανουμε στον υπολογιστη.
    καλημερα ιπταμενε.
    δεν εχει συγνωμη..
    διαβαζε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μάλιστα Κα Δασκάλα ;-)
    το διάβασα και συγνώμη που ήμουν αδιάβαστος...
    Πάντως ενώ μου αρέσει και κατανοώ την αυτοεκπληρούμενη προφητεία δεν θα συμφωνήσω με την μέθοδο της αναπλαισίωσης. Στην ουσία όπως το βλέπω το παράδειγμα σου, και οι δύο "οπτικές" είναι φανταστικές. Δηλαδή δημιουργείς φανταστικούς κόσμους και επειδή έτσι επηρρεάζεις, επιλέγεις τον φανταστικό κόσμο με το καλύτερο αποτέλεσμα. Όμως αυτό δεν μου πολυμοιάζει με ζωή. Περισσότερο φέρνει σε όνειρο. Ελπίζω να βγάζω νόημα!
    Βέβαια οφείλω να ομολογήσω ότι είμαι λίγο προκατειλημμένος με την ψυχολογία την οποία (συγχώρεσε με) μπορεί να θεωρείται γενικώς επιστήμη αλλά άν είναι τότε νομίζω ότι ακόμα βρίσκεται στα γεννοφάσκια της. Βλέπεις τα διάφορα κλαδιά της, οι ασυμφωνίες μεταξύ επιστημόνων, συχνές και μεταξύ δασκάλων και μαθητών, με κάνουν επιφυλακτικό απέναντι της. Κάτι σαν την θρησκεία. Μαθαίνεις ενδιαφέροντα πράγματα αλλά δεν μπορεί να είναι ένας ο σωστός και όλοι οι άλλοι λάθος...Δεν θέλω επί του παρόντος να επεκταθώ περισσότερο γιατί και οι γνώσεις μου είναι σχετικά περιορισμένες.
    Πάντως μου αρέσουν οι απαντήσεις που μου εξάπτουν την περιέργεια να μάθω κάτι καινούργιο, άσχετα αν συμφωνώ ή όχι.
    Καλό σου βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. καλησπερα ιπταμενε
    δεν ειναι ακριβως ετσι η αναπλαισιωση.και δεν ειμαι ψυχολογος.
    ειναι αυτο που λεμε οτι οταν αλλαζει το ενα μερος του συστηματος θα επιφερει αλλαγες και σε ολο το υπολοιπο συστημα.
    δεν το κανεις σαν ονειρο.αλλαζεις εσυ μεσα σου ομως,αν θες κι αν χρειαζεσαι κατι τετοιο και μεσω εσου αλλαζουν και οι οπτικες και το υπολοιπο συστημα/σχεση/οικογενεια.
    και δεν γινεται ως δια μαγειας παντως.
    κι εγω νυσταζω τωρα.να μη σε κουραζω αλλο τωρα.
    καλη ξεκουραση ιπταμενε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλημέρα Πεταλούδα,

    έτσι όπως το γράφεις τώρα συμφωνούμε. Άλλα αυτό νομίζω ότι παλαιότερα λεγόταν μετανόηση (αλλάζω νου= σκέψεις).
    Διάβασα και το άρθρο σου για την ελευθερία και νομίζω ότι έχεις δίκιο σε όσα λες. Κάπως έτσι τα σκέφτομαι και εγώ μόνο που δεν μπορώ να τα πω τόσο όμορφα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. εξαιρετική ανάρτηση!

    τα πιο επαναστατικά πράγματα μπορεί και πρέπει να γίνονται στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό!

    [divide, not devide :=) ]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πολύ ενδιαφέρον δημοσίευση.Αυτό το σύστημα που ζούμε παράγει εγκληματίες.
    Αυτός που δεν έχει καλούς βαθμούς για παράδειγμα στο σχολείο αισθάνεται πάντα κατώτερος και μπορεί να γίνει πολύ πιο εύκολα ο αυριανός εγκληματίας σε σχέση με τον καλό μαθητή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Διαπίστωσα ότι:
    α)Δάσκαλος πρέπει να είναι αυτός που λειτουργεί κατά αυτόν τον τρόπο και μόνο.
    β)Οταν σε τοποθετούν σε ομάδες οποιουδήποτε τύπου παύεις να είσαι σκεπτόμενος.
    γ)Για να διαπρέψεις πρέπει να σε πείσουν ότι ξεχωρίζεις και
    δ)Κανένας σωστός δάσκαλος δεν έγινε πολιτικός.Τυχαίο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @ yiannis

    Όλα από εκεί ξεκινάνε αδελφέ. Και ευτυχώς υπάρχουν και κάποιοι που αντιλαμβάνονται την σοβαρότητα της αποστολής τους και του επαγγέλματός τους.


    @ man

    Έτσι είναι δυστυχώς. Εγκληματίες μόνο και μόνο γιατί μαθαίνουν από το σχολείο να υπακούν, να μην χρησιμοποιούν κριτική σκέψη και να διαχωρίζουν/ομαδοποιούν. Στιγματισμένοι μια ζωή με την αυτοεκπληρούμενη προφητεία όπως μας πληροφόρησε και η Πεταλούδα.


    @ simpleman

    Άψογη ανάλυση αδελφέ. Εντόπισες όλα τα καίρια σημεία και έκανες και την τρομερή σύνθεση στο δ)...

    Εσείς εκεί πίσω θα λέγεστε απλοί άνθρωποι και είστε πιο έξυπνοι από τους άλλους ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Αδερφέ καλημέρα.
    Άλλή μια καταπληκτική ανάρτηση.
    Αντί,όπως είχε πει ο Χατζηδάκης, να στρέψουμε το μίσος μας ενάντια σε κάθε μορφή εξουσίας,την απολαμβάνουμε όταν μας την παραχωρούν και μιζεριάζουμε όταν μας την αφαιρούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Έτσι αδελφέ, γιατί η εξουσία είτε δημοκρατική, είτε κομμουνιστική, είτε σοσιαλιστική είτε θεοκρατική είναι άθλια, βάρβαρη και απάνθρωπη. Ας στρέψουμε προς τα εκεί το μίσος μας αντί για τον συνάνθρωπο μας. Ας μην την δεχόμαστε ευκολόπιστα όταν μας την προσφέρουν, γνωρίζοντας που μπορεί να οδηγήσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Βασικά τώρα που ξαναδιαβάζω αυτήν την δημοσίευση σκέφτομαι για το τι αποτελέσματα θα έχει στους ανθρώπους ένα τέτοιο πείραμα.

    Στον στρατό πχ. έχουμε ένα ανάλογο πείραμα που γίνεται εδώ και δεκαετίες σαν νέοι όλοι είναι κατώτεροι αλλά όταν παλιώνουν, ξαφνικά ξεχνάνε το πόσο οδυνηρό είναι να σου φέρεται κάποιος σαν κατώτερο και θέλουνε να επιβληθούν στους άλλους βγάζοντας τα απωθημένα που είχαν μαζέψει από τόσους μήνες αιτιολογώντας ότι έτσι γίνεται σε όλους (αυτό θυμίζει και λίγο το πείραμα με το ηλεκτροσόκ που δημοσίευσες),οπότε από μια άποψη τέτοια πειράματα με προβληματίζουν για το τι αποτελέσματα θα έχουν...


    Οι εναλλαγές ρόλων βέβαια στον στρατό παίρνουν μήνες ενώ στο πείραμα κάποιες μέρες αλλά το ζήτημα είναι να έχεις αρχές που δεν αλλάζουν κάτω από οποιαδήποτε συνθήκες κατά την γνώμη μου και όχι να βιώσεις απλά την κατωτερότητα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Αδελφέ man,

    αυτή την αρχή για την οποία μιλάς νομίζω ότι προσπάθησε να συνοψίσει ο M.L. King με το ρητό που παραθέτω στην αρχή του κειμένου. Ή να μάθουμε να ζούμε μαζί σαν αδέλφια ή να εξαφανιστούμε μαζί σαν ηλίθιοι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή