Δημιουργικότητα

Writen by Iptamenos Ollandos 8:35 π.μ. - 0 Comments

Όταν ακούω κάποιον να χρησιμοποιεί τη λέξη δημιουργικότητα, ρίγος διατρέχει το σώμα μου. Βρίσκεσαι αντιμέτωπος με την απουσία σκέψης και αυτό είναι, όπως ακριβώς και το να σταθείς απρόσμενα στην άκρη ενός γκρεμού, ένα καθόλου ευχάριστο θέαμα.

Η προφορά της λέξης δεν έχει σχέση με την κακή χρήση της˙ συνειδητά ή ασύνειδα, ξεστομίζεται αποκλειστικά μια σειρά φθόγγων, κενών χωρίς νόημα. Το δημιουργικό καθήκον του καλλιτέχνη. Ζητείται: ένας δημιουργικός κειμενογράφος. Η τράπεζα που σκέφτεται δημιουργικά μαζί σου. Να είσαι απασχολημένος δημιουργικά. Ένας δημιουργικός ψαράς που ψαρεύει από χόμπι. Ο ρόλος του τάδε ήταν μια ισχυρή δημιουργία του δείνα. Οι νέες δημιουργίες του βασιλιά της μόδας μας.

Θα μπορούσες να το αντέξεις αν αφορούσε μια λέξη ελάχιστα παραποιημένη από την αρχική της έννοια – όπως έγινε με τις λέξεις παρακμή και παράνοια. Μια παρακμιακή[1] γιορτή, σημαίνει ελάχιστα, είναι ένα βράδυ όπου σερβίρεται σαμπάνια αντί για χύμα κρασί, αλλά ακόμα υπάρχει ένας δεσμός με την αρχική σημασία της λέξης. Ακούς κάπου κάπου για κάποιον με παρανοϊκό χαρακτήρα και υπάρχουν ακόμα και αυτοί που έχουν βιώσει μια παρανοϊκή κούρσα με ταξί – τίποτα περισσότερο από ένα πιο ενδιαφέροντα ηχητικό καλλωπισμό του τρελού ή του ανόητου. Και εδώ όμως δεν έχει χαθεί όλη η συγγένεια της έννοιας. Αλλά τι σχέση μπορεί να έχει η μοντέρνα χρήση της δημιουργικότητας με την δημιουργία;

Το παραδέχομαι: δεν αναστατωνόμαστε για ένα δημιουργικό κειμενογράφο ή για έναν δημιουργικό ψαρά από χόμπι. Η δημιουργικότητα, ό,τι κι αν καταλαβαίνουμε υπό αυτή την έννοια, δε μπορεί να αλλοιωθεί πολύ απ' αυτά τα χτυπήματα. Υπάρχουν χειρότερες παρανοήσεις.

Δημιουργώ σημαίνει φτιάχνω κάτι από το τίποτα. Αλλά ένας βασιλιάς της μόδας φτιάχνει κάτι από κομμάτια ύφασμα, ένας κειμενογράφος κάτι από κουρέλια του εγκεφάλου, ένας ηθοποιός κάτι από λέξεις και χειρονομίες. Πρέπει εμείς από τη δημιουργική τους «απασχόληση», στην καλύτερη περίπτωση, να καταλάβουμε κάτι σαν παιχνίδισμα και εφευρετικότητα. Ερασιτεχνισμός και μαστορέματα συνήθως. Αυτή η από τόσο ψηλά δεσπόζουσα λέξη είναι εντελώς καλοσιδερωμένη.

Να σκεφτόμαστε δημιουργικά, ακόμα κι αυτό, είναι αδύνατο – μια επινόηση του δημιουργικού κειμενογράφου. Ένα κουρέλι από ένα κουρέλι του εγκεφάλου.

Μέσω της δημιουργίας προκύπτει κάτι καινούργιο – κάτι που προηγουμένως δεν υπήρχε. Σε θέση να δημιουργήσουν, μοιάζει να είναι, μόνο οι καλλιτέχνες και οι φιλόσοφοι. Όχι αυτές οι λεγεώνες των με ζήλο εργασιομανών που έχουν μια εντελώς εσφαλμένη ιδέα για την “δημιουργική φαντασία”, αλλά ο αληθινός δημιουργός που με το έργο του ή την κοσμογονία του φροντίζει ώστε ποτέ πια να μην μπορέσουμε να βιώσουμε τον κόσμο όπως πρωτύτερα.

Μια καινούργια ερώτηση εγείρεται. Μια σειρά ερωτήσεων που «φουσκώνουν μόνες τους»[2]. Δημιουργεί ο καλλιτέχνης ή εμπλουτίζει με τη δουλειά του την υπάρχουσα δημιουργία; Είναι αυτός, με μια πιο ενδελεχή εξέταση, σίγουρα αληθινά δημιουργικός; Δεν του περνά και αυτουνού απ' το μυαλό ότι επαναπροσδιορίζει το υπάρχον; Ότι από την ατέλειωτα μεγάλη προσφορά διαλέγει, ανάλογα με το γούστο του και την ιδιοσυγκρασία του, τα στοιχεία για έναν καινούργιο καμβά;

Ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης αναπαράγει. Ακόμα και ιδέες που λόγω της καινοτομίας τους μας σοκάρουν το περισσότερο, ζωγραφιές που μοιάζουν να ξεπήδησαν από το τίποτα, ήταν ήδη παρούσες στο πνεύμα και στην ύλη του κόσμου. Σε νάρκη, αποσπασματικές, και συχνά χρειάστηκαν δεξιοτέχνες της μαγείας για να τις αφυπνίσουν ή να τις αναγνωρίσουν, αλλά και πάλι.

Η δημοφιλής λέξη “δημιουργικός” είναι στην πραγματικότητα η πιο σπάνια απ' όλες τις έννοιες. Υπήρξε λένε πραγματικά μόνο μια φορά οπού κάτι δημιουργήθηκε από το τίποτα. Δημιουργικός ήταν μόνο ο Θεός. Όποιος αγαπά την ακρίβεια δεν χρησιμοποιεί τη λέξη δημιουργικότητα μάταια.

[1] [ΣτΜ] δεν γίνεται εδώ να αποδοθεί ο εκφυλισμός της λέξης παρακμή. Εκτός από την κανονική έννοια της παρακμής, η λέξη χρησιμοποιείται στα Ολλανδικά για να δηλώσει την χλιδή, τον πλούτο και την πολυτέλεια. Υπονοεί, ο συγγραφέας, ότι αυτό θα οδηγήσει στη χαλάρωση και συνεπώς σε μια ηθική πρωτίστως παρακμή.

[2] [ΣτΜ] Λογοπαίγνιο στα Ολλανδικά: για το εγείρω και το φουσκώνω γίνεται χρήση του ίδιου ρήματος.

Μετάφραση από τα Ολλανδικά: Τρύφων Λιώτας
Λίγα λόγια για το βιβλίο και τον συγγραφέα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.